فهرست مطالب

علوم جغرافیایی - پیاپی 35 (تابستان 1400)

نشریه علوم جغرافیایی
پیاپی 35 (تابستان 1400)

  • تاریخ انتشار: 1400/12/02
  • تعداد عناوین: 10
|
  • بازرگان امیری، حیدر لطفی *، عزت الله عزتی، مجید شریعت پناهی صفحات 1-22

    بی شک غایت اصلی تمام برنامه ریزی ها رسیدن به توسعه پایدار، تعادل منطقه ای، توزیع مناسب فعالیت ها و استفاده حداکثر از قابلیت های محیطی در فرایند توسعه مناطق است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در راستای ارایه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی جزیره قشم. سوال اصلی این مقاله این است که برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس بایستی دارای چه ویژگی ها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله جزیره قشم بهره گرفت؟ علاوه بر سوال اصلی فوق سوالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح شده است از جمله این که سازمان دهی فضا دارای چه تاریخچه ای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازمان دهی فضا ارایه گردیده است؟ سازمان دهی مناسب فعالیت و انسان در پهنه سرزمین غایت اصلی تمام برنامه ریزی ها در سطوح مختلف است. اگر چه در سطح خرد مکان یابی جهت حداکثر نمودن سود بنگاه و در واقع جانمایی بهتر فعالیت ها پیامد فضایی این نوع برنامه ریزی است ولی این جانمایی در راستای هدف بالاتر یعنی چیدمان منطقی فعالیت ها در پهنه سرزمین ایفای نقش می کند به عبارت دیگر فرایند برنامه ریزی صحیح و سلسله مراتبی از سطح آمایش ملی شروع و با تدوین برنامه های میان مدت توسعه ای و برنامه ریزی کلان اقتصادی به سطح برنامه ریزی خرد منتهی می شود. تحقیق حاضر کیفی است که در آن سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در راستای ارایه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی جزیره قشم پرداخته شود.

    کلیدواژگان: برنامه ریزی، سازمان دهی فضا، منطقه خلیج فارس، جزیره قشم، ایران
  • سجاد رازقی*، حسین رحیمی صفحات 2-20

    این پژوهش با توجه به روش تحقیق ترکیبی به دنبال شناسایی و ایجاد یک ظرفیت فکری و عملکردی در این سکونتگاه شهری است تا با برنامه ریزی و هدف گزاری این ظرفیت ها بتواند در بلندمدت خرده فرهنگ های مخرب را به سمت تمایلات فرهنگی سازنده و پایدار  میل دهد. از این رو با استفاده از تحقیق کیفی (مصاحبه نیمه ساختاری یافته) و همچنین با استفاده از روش پرسشنامه در جهت شناسایی مهم ترین خرده فرهنگ های منطقه با استفاده از تحلیل مصاحبه در نرم افزار تحلیل متن مکس کیودا می باشد که پس از شناسایی خرده فرهنگ های حاکم بر اساس نظر خبرگان، با بهره گیری از فن پرسشنامه در بین 384 نفر از ساکنان حاشیه متناسب به دنبال بررسی وضعیت ارتباط بین خرده فرهنگ های درون زا با رشد حاشیه نشینی در شهرک باهنر  مشهد می باشد. نتایج در بخش کیفی با استفاده از نرم افزار متن مکس کیودا از میان 13 متخصص نشان داد که در مجموع  26 خرده فرهنگ عمده بر شهرک باهنر اثرگذار بوده اند که شایع ترین خرده فرهنگ های حاکم به ترتیب اهمیت در زمینه نگرش و سبک زندگی (میانگین 305)، پذیرش اجتماعی(2.98)، هیجان خواهی(2.91)، عدم تمایل به آینده (2.90)، مشارکت جویی(2.69)، لدت جویی(2.68) و مسولیت پذیری (2.32) می باشند.  نتایج توزیع 384 پرسشنامه در بین ساکنان نشان داد که تفاوت معناداری و مستقیم قوی بین نگرش ساکنان شهرک با رفتار آنان وجود دارد و به ترتیب بیشترین اثرگذاری را بر رفتارهای فرهنگی همچون مشارکت پذیری، پذیرش اجتماعی، لذت جویی و مسیولیت پذیری داشته است با توجه به سطح معناداری به دست آمده میتوان با اطمینان 95 درصد ادعا کرد که رفتارهای حاشیه نشینان به شدت تحت تاثیر نگرش های قومیتی-مهاجرتی انان قرار دارد.

    کلیدواژگان: خرده فرھنگ، شھرک باھنر، شھر مشھد
  • عبدالرضا خلیق، کتایون علیزاده*، حمید جعفری صفحات 3-13

    سالمندی به شرط طول عمر ،بخش غیر قابل انکار زندگی افراد جامعه است و به تبع آن نیاز به برنامه ریزی از سوی مدیریت شهری دارد. به دلیل روند رو به افزایش سالمندی در ایران به استناد آمار رسمی کشور، .برنامه ریزی برای این مرحله اگر از سایر مراحل زندگی افراد جامعه اهمیت بیشتری نداشته باشد به همان اندازه اهمیت دارد . پیوند گردشگری با سالمندی ، نوعی خاصی از گردشگری را شکل می دهد که گردشگری سالمند نامیده می شود .یکی از راه های رهایی از وابستگی کشورهای در حال توسعه ای مثل ایران به اقتصاد تک محصولی مانند فروش نفت و  فرآوردهای آن، توسعه گردشگری به ویژه، گردشگری سالمند است. با توجه به محدودیت های اجتماعی ایران برای حضور گردشگرانخارجی جوان ، برنامه ریزی برای گردشگری سالمندخارجی می تواند حایز اهمیت باشد .هدف این پژوهش آن است که تاثیر شاخص های اقتصادتجربه بر توسعه گردشگری سالمند شهر مشهد مورد بررسی قرار گیرد در این پژوهش برای رسیدن به هدف ، از ترکیب اطلاعات کتابخانه ای و روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است.جامعه آماری این پژوهش گردشگران سالمند، اعم از داخلی و خارجی هستند که مشهد را برای گردشگری انتخاب کرده اند با استناد به فرمول کوکران ، 384 پرسش نامه تهیه شده و مورد تحلیل قرارگرفت .بررسی ها نشان می دهد از میان شاخص های تعریف شده برای توسعه گردشگری سالمند، اقتصاد تجربه به عنوان جدید ترین نوع اقتصاد ،می تواند همانند یک موتور محرکه به کمک گردشگری سالمند بشتابد . شهر مشهد با توجه موقعیت و شرایط ویژه اش پتانسیل پذیرش گردشگر سالمند و برنامه ریزی جدی برای جذب این نوع گردشگر اعم از داخلی و خارجی را دارد . نتایج علمی ناشی از تحلیل ها حاکی از آن است که شاخص های اقتصاد تجربه در توسعه گردشگری سالمند شهر مشهد تاثیر گذاری مثبتی داشته و برنامه ریزی گردشگری سالمند برای شهر مشهد بر پایه شاخص های اقتصاد تجربه  موجب رشد و توسعه قابل توجه گردشگری در شهر مشهد خواهد شد.

    کلیدواژگان: سالمندی، گردشگری، اقتصاد تجربه، شهر مشهد
  • زهرا غلامی، یوسفعلی زیاری*، ناصر اقبالی صفحات 23-56

    همواره یکی از عوامل مهم و موثر در پویایی اقتصادی و توسعه پایدار هر کشور، گردشگری می باشد و در این میان از میان صنایع گوناگون، آشنایی با طب پزشکی و انتقال دانش پزشکی مناطق دنیا با یکدیگر باعث به وجود آمدن شاخه ای از صنعت گردشگری به نام گردشگری پزشکی گردید. در طی دهه های اخیر نیز آمارهای اقتصادی نشان داد که برنامه ریزی راهبردی در صنعت گردشگری، به خصوص گردشگری سلامت از مهم ترین عوامل توسعه شهرها، به خصوص شهرهای کشورهای توسعه یافته بوده است. شهر تهران نیز از جمله شهرهای با پتانسیل بالا در زمینه گردشگری پزشکی محسوب می شود که در راس آن منطقه 6 تهران، مهم ترین و بیش ترین مراکز درمانی و بیمارستان ها را در شهر تهران تشکیل می دهد. آن چه امروزه سبب شده که گردشگری پزشکی در شهر تهران چندان جایگاهی نداشته باشد، موانع و مشکلات بر سر راه آن می باشد که از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی، برنامه ریزی راهبردی با رویکرد توسعه گردشگری پزشکی در منطقه 6 تهران را مورد ارزیابی قرار می دهد. جامعه آماری تحقیق حاضر از کلیه گردشگران و کارشناسان حوزه های گردشگری و سلامت تشکیل شده است که حجم نمونه آن در مجموع تعداد 580 نفر تشکیل شده است و در راستای شناسایی راهبرد گردشگری سلامت در منطقه 6، از تکنیک استراتژیک swot استفاده گردید. نتایج نشان داد که استراتژی به دست آمده در زمینه ظرفیت های گردشگری پزشکی در منطقه 6 تهران استراتژی SO می باشد که در این زمینه می توان با استفاده از نقاط قوت داخلی، از فرصت های خارجی بهره برداری نمود.

    کلیدواژگان: برنامه ریزی، توسعه گردشگری، گردشگری پزشکی، مدل SWOT، منطقه 6 تهران
  • محمدحسن حبیبی، محمدعلی احمدیان*، کتایون علیزاده صفحات 57-68

    امروزه توسعه ساز و کارهای تخصیص مبتنی بر بازار به عنوان یک روش پایدار، انعطاف پذیر و کارا در مدیریت منابع آب و باز توزیع آن بین مصارف مختلف مطرح است. با این حال توانایی بازار در تخصیص کارا و بهینه آب در گرو برقراری شرایطی خاص از بازار و کالای مورد مبادله(آب)است(پودیماتا و همکاران[1]، 2015: 272). تجارب مختلف نشان می دهد که در عمل توانایی بازار در ایجاد چنین تخصیصی بدون محدودیت نبوده و ریسک هایی وجود دارد که ممکن است طراحی نامناسب ساختار بازار به شکست آن منجر شود(نظری، 1395). هدف  این مقاله ضمن تبیین مبانی نظری بازار محلی آب ، تشریح الزامات پیاده سازی آن در حوزه نفوذ شهر مشهد می باشد.پژوهش حاضر، به بررسی نقش بازار محلی آب در برنامه ریزی شهری و منطقه ای با تاکید برحوزه نفوذ شهر مشهد می پردازد(استخراج ازمتن رساله) روایی آن به تایید خبرگان رسیده و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 84/0 و قابل قبول می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری مرتبط همچون اسپیرمن استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری عنوان رساله فوق کشاورزان، حقابه داران، سازمان های مردم نهاد، نهادهای دولتی، ناظرین طرح های احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، نهادهای واسطه ای بازار آب و تشکل های آب بران و... بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری، به تعداد 384 نفر برای گروه مردم و حقابه داران و 384 مورد گروه مسیولین به عنوان حجم نمونه تعیین شد.

    کلیدواژگان: راهبری بازار آب، انحصار، عوامل بازار آب، الزامات تشکیل بازارآب، دشت مشهد
  • یلدا پسندیده*، ساسان ودیعه، ایرج ساعی ارسی صفحات 69-87

    در دهه های اخیر، شهرهای به سرعت رشدیافته وتحولات شهرسازی ناشی از آن، باعث بروز مسایل و مشکلات متعدد در محیط های شهری از جمله واحدهای مسکونی و محلات شده است. گسترش روزافزون جمعیت شهری و به تبع آن توسعه ناموزون و سریع شهرها، ارتباطات انسانی، همبستگی و انسجام جمعی را تهدید کرده و باعث کاهش پاسخگویی محیطی، بهم خوردن آرامش و سلامت افراد نیز شده است. این پدیده تقریبا در تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جمله ایران بروز یافته است. همچنین، نوعی رابطه پنهان ولی اثرگذار میان کیفیت محیط سکونت و سلامت اجتماعی ساکنان وجود دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی شاخص ها و مولفه های کیفیت محیط سکونت موثر بر سلامت اجتماعی ساکنان شهر مشهد و بارویکردی کمی انجام شده است. با استفاده از فرمول کوکران و شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی ، 400 نفر از ساکنان محلات شهر مشهد که در مجتمع آپارتمانی زندگی میکردند، مورد بررسی قرار گرفتند.بر اساس یافته های پژوهش، مهمترین مولفه های کیفیت محیط سکونت موثر بر سلامت اجتماعی، کیفیت کالبدی- فضایی محله، امنیت، سیمای ظاهری، امکانات ساختمان، ایمنی ساختمان، موقعیت در ساختمان و تسهیلات واحد مسکونی بودند. تمامی متغیرهای زیر مجموعه سازه های کیفیت زندگی شهری و سلامت اجتماعی از معناداری بالای 01/0 برخوردار می باشند. شاخص های کیفیت محیط سکونت، بیشتر بر مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی و پذیرش اجتماعی از زیر متغیرهای سلامت اجتماعی موثر بود. جنسیت، سطح تحصیلات و سطح برخورداری مهمترین پیش بین های فردی و هویتی پاسخگویان در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت اجتماعی بودند و میزان درک ساکنان از کیفیت محیط سکونتشان را تغییر میدادند. پژوهش نشان داد، 38 درصد از تغییرات واریانس در متغیر سلامت اجتماعی توسط متغیر کیفیت محیط سکونت و متغیرهای فردی تبیین شده است.

    کلیدواژگان: کیفیت محیط زندگی، کیفیت محیط سکونت، سلامت اجتماعی، رویکرد کمی، دیدگاه شناختی- ادراکی، ساکنان شهر مشهد
  • آرش علیزاده بیرجندی، کتایون علیزاده*، حمید جعفری صفحات 88-111

    رویکرد بازآفرینی شهری، راهبردی یکپارچه از فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری ارایه می دهد که فراگیر، رقابت آمیز و از لحاظ محیطی- اجتماعی پایدار است. مشارکت مردم در روند تصمیم گیری و تصمیم سازی فعالیت های شهری، یکی از عناصر کلیدی حکومت دموکراتیک بوده است که می تواند در ایجاد توازن بخشی بین بخش های مختلف جامعه، نقش ارزنده ای را ایفا نماید. هدف مطالعه حاضر سنجش نقش عوامل مشارکت اجتماعی در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر بیرجند است و با توجه به اهدافی که دنبال می کند در زمره تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی_تحلیلی مبتنی بر روش های تجزیه وتحلیل آماری می باشد. روش گردآوری داده ها در این پژوهش؛ کتابخانه ای و میدانی است. لذا در امر تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده، ابتدا با استفاده از آزمون اسمیرنف-کولموگروف، نرمال یا غیرنرمال بودن متغیرها و داده های حاصله آزمون گردید که همگی سطوح معناداری بالای 05/0 بدست آمد که نشان از نرمال بودن داده ها است. برای تحلیل هر کدام از عوامل تاثیرگذار از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه ای، تحلیل واریانس و برای رتبه بندی محلات به لحاظ میزان مشارکت از تکنیک ویکور استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل ساکنین شش بافت ناکارآمد در منطقه یک بیرجند است که حجم نمونه، تعداد 371 نفر است. نتایج نشان داد که میزان مشارکت اجتماعی ساکنان بافت های ناکارآمد بیرجند در طرح های بازآفرینی شهری اندک وناکافی است و بیشترین عامل موثر در افزایش مشارکت مردم در طرح های بازآفرینی این بافت ها؛ مولفه شفافیت و اعتماد سازی است. همچنین تفاوت معناداری بین مشارکت اجتماعی ساکنان بافت های ناکارآمد بیرجند با نوع جنسیت، تاهل، تحصیلات، سن، نوع شغل، نوع مالکیت، سابقه سکونت، وضعیت اقتصادی و وضعیت اجتماعی وجود دارد. سطح بندی بافت های ناکارآمد به لحاظ میزان مشارکت اجتماعی در بازآفرینی شهری با تکنیک VIKOR نشان داد که محلات جوادیه و کارگران در وضعیت مطلوب و محلات چهاردرخت و هفده شهریور در وضعیت نیمه مطلوب و محله ته ده و موسی بن جعفر در وضعیت نامطلوب قرار گرفته اند.

    کلیدواژگان: مشارکت اجتماعی، بازآفرینی، بافت ناکارآمد، شهر بیرجند
  • علی عباسی نیا، جعفر مرشدی*، منیژه ظهوریان، جبرائیل قربانیان صفحات 112-127

    خشکسالی آب های زیرزمینی زمانی اتفاق می افتد که آبهای زیرزمینی یک منطقه تحت تاثیر خشکسالی طولانی مدت قرار گیرند، در این نوع خشکسالی ابتدا تغذیه، سپس سطح ایستابی و نهایتا میزان تخلیه سیستم های آبهای زیرزمینی تحت تاثیر خشکسالی کاهش یابد. بنابراین به منظور آگاهی از وضعیت خشکسالی آب های زیرزمینی دشت مهران در استان ایلام از شاخص GRI استفاده گردید. بدین منظور آمار 23 سال از سال 1375 تا سال 1397 تعداد 19 ایستگاه هیدرومتری پس از تدقیق و بازسازی داده ها  انتخاب شد. پس از ورود داده های خام اولیه در فایل محاسبات گام به گام شاخص GRI اقدام به محاسبه میانگین، LN ، فاکتور U، پارامتر Shape و پارامتر Scale، لگاریتم در پایه e و توزیع احتمالی GAMMA برای داده های ورودی و محاسبه مقدار H(x) و تفکیک آن در حد بین 5/0 - 0و  1 - 5/0 و محاسبه پارامتر t و Z و در پایان استخراج  نتایج نهایی محاسبه شاخص GRI با ترکیب محاسبات موجود در دو جدول نهایی. نتایج تحقیق نشان می دهد که خشکسالی دشت مهران از سال 1375 تا سال 1388 نزدیک نرمال البته با یک نوسان شدید بوده و از سال 1388 تا 1397 دچار خشکی ملایم شده است.

    کلیدواژگان: خشکسالی، آبخوان آبرفتی، شاخص GRI، دشت مهران، ایلام
  • محمود مهدوی جو، ابوالفضل بهنیافر*، اردشیر اسدبیگی صفحات 128-147

    با رسیدن موج بیداری اسلامی جهان عرب به سوریه ،یکی از پیچیده ترین چالش های مذهبی قومی در منطقه غرب آسیا رغم خورد و بسیاری از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای را به این کشور متوجه ساخت شاید بتوان گفت اهمیت ژنو کاسپر سوریه و نقش استراتژیک این کشور در مناسبات منطقه ای و بین المللی در ایجاد و تداوم این ناآرامی تاثیرگذار بوده است .هرچند تحولات صورت گرفته در سوریه تا حدودی ریشه در نارضایتی های نارضایتی اقوام مختلف و اوضاع پرتنش داخلی این کشور داشته اما بدون تردید وجود منافع مشترک و گاه متضاد کشورهای خارجی در سوریه نیز در تعیین جنگ قومی و مذهبی و گسترش بحران بی تاثیر نبوده است مقاله حاضر با طرح این سوال که ،جایگاه بازیگران قومی - مذهبی در ساختار جغرافیای فرهنگی سوریه و نقش حکومت علویان پس از وقوع بحران چه بوده است؟ سعی داره با روش توصیفی تحلیلی و با بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات عینی به تبیین جایگاه قومی مذهبی و در ساختارسوریه و نقش حکومت علویان در بحران بپردازد .در این راستا فرضیه های به شکل زیر مطرح شد : جایگاه قومی- مذهبی و نیز حکومت علویان در سوریه متزلزل گردیده است مطالعات صورت گرفته در جهت اثبات فرضیه بیانگر این واقعیت است که بعد از گسترش بحران شکاف های قومی - مذهبی در سوریه پس از جنگ داخلی گسترش یافته است و از طرفی نظام علوی حاکم در سوریه جایگاه خود را به شدت از دست داده است .

    کلیدواژگان: تاریخ اقوام، علویان تاریخ اقوام، مذاهب، ساختار جغرافیایی سوریه، علویان
  • ابراهیم شریف زاده اقدم، سید جلال قدسی* صفحات 148-170

    نظر به اینکه عدالت و بی عدالتی در فضا نمایان می شوند، تجزیه وتحلیل برکنش بین فضا و اجتماع در فهم بی عدالتی های اجتماعی و نحوه ی تنظیم سیاست های برنامه ریزی برای کاهش یا حل آن ها ضروری است. تبیین مفهوم عدالت فضایی، نیازمند بررسی و شناخت مناطق در توزیع متعادل خدمات و امکانات، ازجمله فضای سبز در بین جمعیت ساکن شهر از مولفه های پایداری شهری است. هدف اصلی پژوهش بررسی این فرضیه که به نظر می رسد توزیع پارک ها و فضاهای سبز شهری در بین نواحی مختلف شهر زنجان به صورت متعادل توزیع نشده است، می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش توصیفی تحلیل فضایی و آماری صورت گرفته است که توزیع فضایی فضاهای سبز شهر زنجان را از منظر عدالت فضایی موردبررسی قرار داده است. جهت ارزیابی فضاهای سبز از روش های ارزیابی کمی و کیفی (ماتریس های چهارگانه)، شاخص موران و شاخص همسایگی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که توزیع سرانه های فضای سبز و به ویژه توزیع پارک ها در سطح نواحی شهر زنجان دارای وضعیت نامناسبی است و توزیع سرانه ها در بین این نواحی تفاوت معناداری را نشان می دهد به طوری که برخی از نواحی مانند 101 و 207 بسیار بیشتر از نیاز جمعیتی خود دارای فضای سبز می باشند درحالی که برخی دیگر از نواحی مانند 201، 202، 203، 204، 205 و 305 فاقد هرگونه فضای سبزی می باشد؛ و نهایتا نتایج شاخص همسایگی و موران نشان داد که الگوی توزیع پارک های شهر زنجان، از الگوی خوشه ای تبعیت می کند و به صورت تصادفی بوده است و نحوه ی توزیع پارک ها در سطح شهر و در بین نواحی مشخص است که کاملا بدون برنامه ریزی بوده است و عملا برنامه ریزی برای توزیع پارک با توجه به مقیاس عملکردی آن ها صورت نگرفته است.

    کلیدواژگان: عدالت فضایی، فضای سبز، توزیع عادلانه، زنجان
|
  • Pages 1-22

    Undoubtedly the ultimate goal of all schedules is achieving sustainable development, regional equilibrium, proper distribution of activities and the use of maximum environmental capabilities in the development of areas. The main purpose of this article is to Planning and organizing political, security and economic space in the Persian Gulf region in order to present a strategic model for regions of Iran, a case study of Qeshm Island. The main question of this treatise is that the planning and organization of the political, security and economic space in the Persian Gulf region must have what features and coordinates. Which can be used as a model for all areas of this region, including Qeshm Island? In addition to the main question, other sub questions are also raised in this essay including what is the history of organizing space? What ideas have been made about organizing space? Proper organization of human activities in the territory of the land is the ultimate goal of all planning at different levels. Although at the micro level locating to maximize company profits and, in fact, better performance is the spatial consequence of this type of planning but this locality Plays a role in line with the higher goal the logical arrangement of activities in the territory in other words a proper and hierarchical planning process Start with national planning and development through mid-term development plans and macroeconomic planning it leads to micro level planning. The present research is qualitative where it has been tried using library resources and research papers as well as other scientific sources to be paid to plan and organize political, security and economic space in the Persian Gulf region in order to present a strategic model for Iran, a case study of Qeshm Island.

    Keywords: Planning, Space Organization, Persian Gulf Region, Qeshm Island, Iran
  • Pages 3-13

    In recent decades, rapidly growing cities and the resulting urban expansion developments have caused numerous problems in urban environments, including residential units and neighborhoods. The increasing expansion of the urban population and, consequently, the Unstable and rapid development of cities has threatened human communication, solidarity and collective cohesion, and has reduced environmental responsiveness, disrupted the peace and health of individuals. On the other hand, there is a hidden but effective relationship between the quality of the living environment and the social health of residents. This study aims to evaluate and understand the indicators and components of residential quality affecting the social health of Mashhad residents through using a quantitative Approach. Using Cochran's formula and random cluster sampling method, 400 residents of neighborhoods in Mashhad who lived in an apartment complex were surveyed. Based on the research findings, the most important predictors of residential quality were the physical-spatial quality of the neighborhood, security, appearance, building facilities, building safety, location in the building and facilities of the residential unit. The variables of residential quality at the level of 99% confidence had a significant relationship with social health. All variables of the structure of urban quality of life and social health have a significance above 0.01. Living environmental quality indicators were more effective on social participation, social cohesion and social acceptance than social health variables. Gender, education level and level of enjoyment were the most important individual and personality predictors of respondents’ quality of life related to social health and changed the level of residents' perception of the quality of their living environment. Finally, the research showed that 38% of the variance changes in the social health variable were explained by the variables of residential quality and individual variables.

    Keywords: quality of living environment, social health, quantitativeapproach, cognitive-perceptual perspective, residents of Mashhad
  • Pages 23-56

    Tourism has always been one of the most important and effective factors in economic dynamism and sustainable development of any country. It became known as medical tourism.In recent decades, economic statistics have shown that strategic planning in the tourism industry, especially health tourism, has been one of the most important factors in the development of cities, especially cities in developed countries. The city of Tehran is also one of the cities with high potential in the field of medical tourism, at the top of which District 6 of Tehran is the most important and most medical centers and hospitals in Tehran. What has caused medical tourism in the city today? Tehran does not have much place, there are obstacles and problems in its way, so the present study evaluates strategic planning with a descriptive-analytical and survey method with a medical tourism development approach in District 6 of Tehran. The statistical population of the present study consists of all tourists and experts in the fields of tourism and health, the sample size of which is a total of 580 people and in order to identify the health tourism strategy in Region 6, the strategic swot technique was used. The results showed. The strategy obtained in the field of medical tourism capacities in District 6 of Tehran is the SO strategy, in which external opportunities can be exploited by using internal strengths.

  • Pages 69-87

    In recent decades, rapidly growing cities and the resulting urban expansion developments have caused numerous problems in urban environments, including residential units and neighborhoods. The increasing expansion of the urban population and, consequently, the Unstable and rapid development of cities has threatened human communication, solidarity and collective cohesion, and has reduced environmental responsiveness, disrupted the peace and health of individuals. On the other hand, there is a hidden but effective relationship between the quality of the living environment and the social health of residents. This study aims to evaluate and understand the indicators and components of residential quality affecting the social health of Mashhad residents through using a quantitative Approach. Using Cochran's formula and random cluster sampling method, 400 residents of neighborhoods in Mashhad who lived in an apartment complex were surveyed. Based on the research findings, the most important predictors of residential quality were the physical-spatial quality of the neighborhood, security, appearance, building facilities, building safety, location in the building and facilities of the residential unit. The variables of residential quality at the level of 99% confidence had a significant relationship with social health. All variables of the structure of urban quality of life and social health have a significance above 0.01. Living environmental quality indicators were more effective on social participation, social cohesion and social acceptance than social health variables. Gender, education level and level of enjoyment were the most important individual and personality predictors of respondents’ quality of life related to social health and changed the level of residents' perception of the quality of their living environment. Finally, the research showed that 38% of the variance changes in the social health variable were explained by the variables of residential quality and individual variables.

    Keywords: quality of living environment, social health, quantitativeapproach, cognitive-perceptual perspective, residents of Mashhad
  • Pages 88-111

    The urban regeneration approach provides an integrated strategy of the decision-making process that is inclusive, competitive, and environmentally-socially sustainable. In the meantime; People's participation in the decision-making process of urban activities has been one of the key elements of a democratic and popular government, and increasing the social participation of people in urban affairs and programs can play a valuable role in creating the necessary balance, coordination and equilibrium between different sections of society. Therefore, the purpose of this study is investigate the role of social participation in the regeneration of inefficient texture in Birjand and according to the goals it pursues in the field of applied research and in terms of nature and method of descriptiveanalytical based on statistical analysis methods. The method of data and information collection in this research is field and library methods. Therefore, in the analysis of the obtained data, first using the Smirnov-Kolmogorov test, the variables were normal or abnormal and the obtained data were tested that all of which had significant levels above 0.05, which indicates the normality of the data. To analyze each of the hypotheses, Pearson correlation test, one-sample t-test, univariate linear regression and VIKOR model were used to inefficient textures rating in terms of social participation in urban regeneration. The statistical population of the present study includes residents of six inefficient texture in one region of Birjand city with a sample size of 371. The results showed that the level of social participation of residents of Birjand inefficient textures in urban regeneration projects is low and insufficient and the most effective factor in increasing public participation in regeneration projects these textures is a transparency and trust component. There is also a direct relationship between social participation of residents of inefficient textures of Birjand with type of gender, marital status, and education, age, type of job, type of ownership, residence history, economic status and social status. Leveling of inefficient textures in terms of social participation in urban regeneration with VIKOR model showed that Javadiyeh and Kargaran neighborhoods are in optimal condition and Chahar Drakht and 17 Shahrivar neighborhoods are in semi-optimal condition and Tehdeh and Musa Ibn Jafar neighborhoods are in non optimal condition.

    Keywords: social participation, regeneration, inefficient texture, Birjand city
  • Pages 112-127

    Groundwater drought occurs when the groundwater of an area is affected by prolonged drought. In this type of drought, first the feeding, then the water level and finally the discharge of groundwater systems due to drought are reduced. Therefore, in order to know the drought status of groundwater in Mehran plain in Ilam province, GRI index was used. For this purpose, statistics of 23 years from 1996 to 1397, 19 hydrometric stations were selected after verifying and reconstructing the data. After entering the primary raw data in the step-by-step calculation file of the GRI index, calculate the mean, LN, U factor, Shape parameter and Scale parameter, logarithm in base e and possible GAMMA distribution for the input data and calculate the value of H (x) And its separation in the range between 0.5-0 and 1.5-1 and the calculation of the parameter t and Z and at the end of extracting the final results of the calculation of the GRI index by combining the calculations in the two final tables. The results show that the drought in Mehran plain from 1375 to 1388 is close to normal, but with a sharp fluctuation and from 1388 to 1397 has suffered mild drought.

    Keywords: Drought, Alluvial aquifer, GRI index, Mehran plain, Ilam
  • Pages 148-170

    As justice and injustice appear in space, an analysis of the interaction between space and society is necessary to understand social injustices and how planning policies are designed to reduce or resolve them. Explaining the concept of spatial justice requires exploring and identifying areas in a balanced distribution of services and facilities, including green space among the urban population, which is a component of urban sustainability. The main purpose of the study is to investigate this hypothesis that it seems that the distribution of parks and urban green spaces in different areas of Zanjan city is not evenly distributed, the present study is an applied one and has been done by descriptive method of spatial and statistical analysis. Which has examined the spatial distribution of green spaces in Zanjan from the perspective of spatial justice. The quantitative and qualitative evaluation methods (quadratic matrices), Moran index and neighborhood index have been used to evaluate green spaces. The results show that the distribution of green spaces per capita, especially the distribution of parks in Zanjan, is in poor condition. And the distribution of per capita shows a significant difference between these areas, with some areas such as 101 and 207 having much more green space than their demographic needs. While some other areas such as 201, 202, 203, 204, 205 and 305 lack any green space; finally, the results of Neighborhood and Moran index showed that the distribution pattern of Zanjan city parks follows the cluster pattern and was random. And the way the parks are distributed throughout the city and across the districts is completely unplanned and there is virtually no planning to distribute the parks according to their performance scale.

    Keywords: Spatial Justice, Green Space, Fair Distribution, Zanjan